Dieta przy dializie otrzewnowej

Nie jest bardzo restrykcyjna, wymaga jednak przestrzegania kilku ważnych zasad. Przy dializie otrzewnowej dieta powinna być m.in. uboga w węglowodany, tłuszcze nasycone, potas i fosfor. Prawidłowy poziom różnych pierwiastków w organizmie osoby dializowanej może być wspomagany lekami lub suplementami diety.

Dializa otrzewnowa to skuteczna metoda leczenia nerkozastępczego. Jedną z jej największych zalet jest możliwość wykonywania zabiegów samodzielnie, we własnym domu. W oczekiwaniu na przeszczep, pacjenci żyją z dializami nawet wiele lat. Aby zachować zdrowie i kondycję, muszą m.in. odpowiednio się odżywiać.

Dializa otrzewnowa - dieta

Zdrowe nerki usuwają z organizmu nadmiar wody i szkodliwych produktów przemiany materii. Przy ich niewydolności i wykonywanych dializach proces ten musimy wspomagać poprzez ograniczenie spożywania pewnych składników. Przy dializie otrzewnowej dieta nie musi być restrykcyjna – konieczne jest jednak przestrzeganie kilku podstawowych zasad.

Sód i płyny

Dializa otrzewnowa pomaga usunąć nadmiar wody z organizmu. Jednak leczenie dializami nie zastępuje pracy zdrowych nerek w idealny sposób. Dlatego trzeba ten proces wspomagać poprzez dostosowanie przyjmowania płynów i pokarmów bogatych w sód. Nadmiar wody w organizmie może spowodować duży przyrost wagi, obrzęki, a także problemy z układem krążenia, m.in. nadciśnienie tętnicze.

Oczywiście płyny to nie tylko woda mineralna i soki. Znajdują się też w zupach, sosach, dipach, warzywach i owocach. Z kolei spożywany w nadmiernych ilościach sód powoduje zwiększenie zapotrzebowania na płyny. Ponadto zatrzymuje wodę w organizmie, co tylko pogłębia efekty wywołane nadmiarem płynów. Należy więc ograniczyć do minimum spożywanie produktów takich jak sól kuchenna, wędliny, ser żółty, czy różnego rodzaju dania gotowe – mrożone pizze, konserwy itp.

O ile ograniczenie ilości sodu przy dializach otrzewnowych jest kwestią głównie silnej woli, o tyle zmniejszenie ilości przyjmowanych płynów nie jest już takie proste. Jak to zrobić? Wybierajmy mniejsze szklanki i filiżanki i pijmy małymi łykami. Pragnienie między posiłkami gaśmy nie wodą, lecz mrożonymi owocami lub warzywami. Aby nie dopuścić do uczucia suchości w ustach, płuczmy jamę ustną lub często myjmy zęby. Leki warto popijać sokami. Pacjenci chorzy na cukrzycę powinni dbać o utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi, ponieważ jej nadmiar wpływa na zwiększenie pragnienia.

Węglowodany, tłuszcze i białka

Przy dializie otrzewnowej dieta powinna zawierać ograniczoną ilość produktów bogatych w węglowodany i tłuszcze nasycone. U pacjentów tych zwiększa się bowiem ryzyko podwyższonego cholesterolu we krwi. Zamiast tłustych potraw, zaleca się spożywanie produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Znajdziemy je m.in. w tłustych rybach morskich, oliwie z oliwek i olejach roślinnych. Pacjenci chorzy na cukrzycę powinni maksymalnie ograniczyć spożywanie słodyczy.

Dieta przy dializie otrzewnowej powinna zawierać dużo białka. Wybierajmy wysokiej jakości produkty białkowe – wołowinę, drób czy ryby. Odpowiednia ilość białka jest bardzo ważna, ponieważ przy diecie niskowęglowodanowej organizm właśnie białko wykorzystuje jako źródło energii. Jeśli nie dostarczamy go w odpowiednich ilościach, niedobór może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, osłabienia, a nawet niedożywienia.

Potas

Optymalny poziom potasu w organizmie osoby cierpiącej na niewydolność nerek wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowo-mięśniowego. Odgrywa też ważną rolę w metabolizmie białek. Jednak nadmiar tego związku może spowodować komplikacje zdrowotne – osłabienie mięśni oraz nieprawidłową pracę serca. Zdrowe nerki usuwają nadmiar potasu z organizmu. Osoba dializowana musi sama dbać o ograniczenie tego pierwiastka w diecie.

Dużą ilość potasu znajdujemy w bananach, awokado, kiwi, pomidorach, nektarynkach, śliwkach, ziemniakach, sardynkach, czekoladzie, a także w mleku i jego przetworach. Produktów tych należy unikać, podobnie jak napojów izotonicznych, które zwykle zawierają dużą ilość potasu. W niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o przepisaniu pacjentowi leków wiążących potas.

Fosforany

Zawarte wbiałkach fosforany odgrywają ważną rolę w budowaniu mocnych kości i zębów. Jeśli fosforanów jest za dużo, efekt może być wręcz przeciwny – także wapń będzie usuwany z kości, a co za tym idzie, zwiększy się ich łamliwość i osłabienie. Nadmiar fosforanów objawia się także świądem skóry.

Organizm pacjenta dializowanego nie jest w stanie usunąć nadmiaru fosforanów, konieczne jest więc ograniczenie w diecie ilości pokarmów zawierających ten pierwiastek. Wśród produktów bogatych w fosfor znajduje się m.in. fasola, groszek, orzechy, mleko i sery. Podobnie jak w przypadku potasu, lekarz może przepisać pacjentowi leki, które wiążą fosforany i uniemożliwiają przedostanie się ich do krwi.

Suplementy diety przy dializie otrzewnowej

Nie jest łatwo stosować dietę przy dializach otrzewnowych, a jednocześnie dostarczać organizmowi cennych składników odżywczych w odpowiednich ilościach. Pomocne stanie się uzupełnienie niedoborów suplementami diety. To szczególnie istotne w przypadku osób starszych, które w wyniku złej diety mogą być niedożywione. Należy jednak pamiętać, iż przy dializie otrzewnowej suplementacja musi być omówiona wcześniej z lekarzem. Nie wolno przyjmować żadnych preparatów na własną rękę, nawet jeśli to tylko suplementy diety.

_{PLMP/MG2/20-0007}