Dializa w czasach pandemii

Koronawirus to temat znany praktycznie dla każdego. O związanych z nim obostrzeniach słyszymy każdego dnia. Jak w obliczu pandemii mają się zachowywać osoby cierpiące na schorzenia nerek i potrzebujące dializ? Niżej postaramy się odpowiedzieć na to pytanie.

Koronawirus, a właściwie wirus RNA z rodziny koronawirusów o nazwie SARS-COV-2, wywołuje chorobę COVID-19 powodującą ostrą infekcję dróg oddechowych ze śródmiąższowym i pęcherzykowym zapaleniem płuc. Może też wpływać na inne narządy,
np. nerki, serce, układ pokarmowy.

Większość zakażeń przebiega bezobjawowo lub bardzo łagodnie i nie wymaga leczenia.
U części osób choroba ta może jednak mieć bardzo ciężkie następstwa, włącznie ze zgonem. Wśród osób z grupy wysokiego ryzyka cięższego przebiegu COVID-19 są osoby
z przewlekłymi chorobami nerek, podczas dializoterapii, jak również po przeszczepieniu nerki. 
W ich przypadku stosowanie znacznie większej ochrony i korzystanie ze środków zapobiegawczych to podstawa.

Objawy koronawirusa 

Najczęstsze objawy to:

·      gorączka,

·      duszność, kłopoty z oddychaniem,

·      kaszel,

·      bóle mięśni i ogólne zmęczenie,

·      zaburzenia węchu i smaku.

W przypadku pojawienia się jakichkolwiek objawów sugerujących infekcję należy jak najszybciej się skontaktować z naszym ośrodkiem dializ otrzewnowych / hemodializ. Lekarz przeprowadzi wywiad i podpowie, co powinniśmy zrobić i gdzie zadzwonić. 

Dializa otrzewnowa w czasach pandemii 

Dializa otrzewnowa jako alternatywna forma leczenia schyłkowej niewydolności nerek
(w stosunku do hemodializ) ma szczególne miejsce podczas pandemii. Stosując ją, nie musimy jeździć 3 razy w tygodniu do ośrodka dializ. Możemy ją wykonać sami w domu przy pomocy specjalistycznego sprzętu. Płyny i sprzęt do dializ dostarczane są przez kurierów, co pozwala unikać nadmiernego kontaktu społecznego i tym samym zmniejsza ryzyko zakażenia.

Automatyczna dializa otrzewnowa (ADO) przy pomocy cyklera umożliwia też zdalne monitorowanie procesu dializy. Jest to szczególnie przydatne, gdyż lekarz w przypadku nieprawidłowości może szybko zareagować, a pacjent poinformować go o swoich obawach.

Jak rozpocząć dializę otrzewnową w czasie pandemii?

O przebiegu leczenia zawsze decyduje lekarz. Gdy jego wybór pada na dializę otrzewnową, pacjent i jego opiekun muszą przejść odpowiednie szkolenie. Znaczną jego część można przeprowadzić zdalnie. Nie zastąpi to jednak w całości szkolenia praktycznego w oddziale dializ. Pobyt w szpitalu również jest nieunikniony – choremu trzeba założyć cewnik Tenckhoffa.

Jeśli nie ma przeciwwskazań, to hospitalizacja i założenie cewnika mogą zostać przeprowadzone zgodnie z procedurami, oczywiście po wcześniejszych badaniach
na koronawirusa.

Jakie środki ostrożności zachować podczas dializy otrzewnowej?

Żyjemy w szczególnych czasach wymagających wiele poświęceń, zwłaszcza ze strony osób należących do grupy wysokiego ryzyka. Stosowanie się do zaleceń lekarzy i dbanie o zasady higieny ma jeszcze większe znaczenie niż dotychczas.

Do podstawowych metod profilaktycznych i zapobiegających rozprzestrzenieniu się koronawirusa należą:

·      higiena osobista,

·      częste mycie rąk wodą z mydłem przez co najmniej 20 sekund,

·      używanie płynu dezynfekcyjnego na bazie alkoholu o stężeniu co najmniej 60%,

·      niedotykanie twarzy, oczu i ust!

Jeśli zdarzy nam się kichać lub kaszleć – zakrywajmy usta i nos zgiętym łokciem, a nie dłonią. Jeśli mamy chusteczki jednorazowe – użyjmy ich tylko raz i od razu wyrzućmy do kosza,
a ręce od razu umyjmy lub zdezynfekujmy.

Pamiętajmy o zapasie leków i sprzętu do dializy otrzewnowej. Musi ich nam wystarczyć przynajmniej na 2 tygodnie albo i dłużej (np. w razie konieczności kwarantanny pacjenta, rodziny czy personelu dowożącego sprzęt). W razie braków należy jak najszybciej to zgłosić.

Unikajmy niezapowiedzianych wizyt w ośrodkach dializ, ograniczając je do minimum. Dzwońmy najpierw do ośrodka, lekarza lub pielęgniarki, korzystajmy z funkcji teleporad
i telekonsultacji. Lekarz lub pielęgniarka zadecyduje, czy konieczna będzie wizyta. Nie narażajmy siebie i innych, kiedy nie jest to potrzebne. Skorzystajmy także z zalet e-recepty. Jeśli nie ma konieczności udania się osobiście do apteki po leki, poprośmy rodzinę lub znajomych o ich odebranie.

Podczas drenowania dializatu zachowujmy ostrożność, by zapobiec przypadkowemu rozlaniu. Korzystajmy również z systemów zdalnego monitorowania pacjentów dializowanych otrzewnowo.

Fakt pandemii i ograniczenia hospitalizacji planowych nie wyklucza przyjmowania do szpitala
w stanach nagłych! Jeśli podejrzewamy u siebie zapalenie otrzewnej, ciężkie zapalenie ujścia cewnika, dzwońmy do naszego lekarza w ośrodku dializ otrzewnowych czy pielęgniarki koordynującej.

Pamiętajmy i mówmy szczerze o naszych objawach, problemach czy podejrzeniach co do możliwego zakażenia się koronawirusem.

Zachowajmy bezpieczną odległość

Ograniczenie aktywności społecznej, czyli tak zwane dystansowanie społeczne – również jest bardzo ważne. Ograniczmy kontakty do minimum. Nie odwiedzajmy innych osób, unikajmy dużych skupisk ludzi. Pamiętajmy też, że nie jest to czas na spotykanie się z wnukami czy opiekę nad nimi, gdyż dzieci często przechodzą zakażenie bezobjawowo, a dla osoby starszej z licznymi chorobami towarzyszącymi może się to skończyć tragicznie. 

·      Jeśli wychodzisz z domu, zachowaj bezpieczną odległość, minimum 1,5–2 metry od innych ludzi. W ten sposób zmniejszysz ryzyko zarażenia się koronawirusem i jego rozprzestrzeniania.

·      Wychodząc na zewnątrz, załóż rękawiczki oraz maskę.

·      Zrób większe zapasy żywności, nie zapominaj o diecie oraz potasie i sodzie zawartych
w żywności przetworzonej i z długim terminem do spożycia.

·      Jeśli mieszkasz z rodziną i innymi osobami, nie przebywaj przez większość czasu
we wspólnych pomieszczeniach. Częściej myj i dezynfekuj rzeczy, które są dotykane
i używane przez innych domowników.

Hemodializa podczas epidemii koronawiursa

Sam fakt pandemii i zagrożenia z powodu koronawirusa nie oznacza, że mamy nie przychodzić na dializę czy zwlekać z przyjściem do stacji dializ. Pacjenci, którzy są na tej formie terapii, nadal będą przyjmowani. Być może zostanie skrócony czas dializy lub zmieniona pora dnia lub dzień jej wykonywania. Szczegółowych informacji na ten temat udzieli Państwu lekarz prowadzący lub pielęgniarka z ośrodka dializ.

W przypadku przekształcenia szpitala, gdzie się dializujemy, w jednoimienny, czyli przeznaczony wyłącznie dla pacjentów zakażonych koronawirusem, może zaistnieć konieczność czasowej zmiany stacji dializ.

Trzeba szczególnie uwzględnić środki bezpieczeństwa i unikać niepotrzebnych kontaktów
w drodze do ośrodka, zwłaszcza w transporcie miejskim. W miarę możliwości należy korzystać
z własnego samochodu lub pojazdu zapewnionego przez ośrodek.

Jeśli czujemy się źle lub mamy objawy, które mogą sugerować infekcję, trzeba koniecznie zadzwonić wcześniej do lekarza z ośrodka dializ i go poinformować, by mógł podjąć decyzję co do dalszego postępowania. 

Czerp informacje ze sprawdzonych źródeł

Stosuj się do aktualnych zaleceń Państwowej Inspekcji Sanitarnej (https://gis.gov.pl/), Ministerstwa Zdrowia (https://www.gov.pl/web/zdrowie) oraz Twoich lekarzy

Aktualne komunikaty, informacje oraz rozporządzenia rządowe możesz sprawdzić na www.gov.pl/koronawirus

_{Numer materiału:  PLMP/MG2/20-0015
Data zatwierdzenia: kwiecień 2020}